Pszczoły miodne to niezwykłe stworzenia, które potrafią precyzyjnie komunikować się i przekazywać informacje o źródłach pożywienia innym członkom roju. Kluczową rolę w tej komunikacji odgrywa tzw. „taniec wywijany” – sposób, w jaki pszczoły przekazują informacje o odległości i kierunku do celu.
Ale skąd pszczoły wiedzą, jak daleko muszą lecieć? Odpowiedzią jest ich naturalny licznik kilometrów, który opiera się na zjawisku przepływu optycznego.
Przepływ optyczny jako naturalny licznik kilometrów
Podczas lotu pszczoły oceniają odległość na podstawie ilości ruchomych obrazów, które mijają w ich polu widzenia. Im dłuższa trasa, tym więcej obrazów przewija się przed ich oczami, co zwiększa tzw. przepływ optyczny. Przekładają to następnie na czas trwania fazy merdania ogonem w tańcu informującym inne pszczoły o odległości do źródła pożywienia.
Jak skalibrować licznik kilometrów pszczół?
Naukowcy odkryli, że można dokładnie zmierzyć i skalibrować sposób, w jaki pszczoły postrzegają odległość. W naturalnym środowisku jest to trudne do określenia, ponieważ nie znamy dokładnej trajektorii lotu i struktury krajobrazu. Jednak w kontrolowanych warunkach, np. w tunelu o określonej szerokości i długości, możliwe jest dokładne określenie postrzeganego przepływu optycznego.
Eksperyment wykazał, że:
- Gdy pszczoły wracają z karmnika umieszczonego tuż przy wejściu do tunelu, wykonują taniec w kółko, co oznacza niemal zerową odległość.
- Gdy tunel jest ozdobiony pionowymi paskami, pszczoły wykonują dłuższy taniec merdania ogonem, ponieważ wzrasta przepływ optyczny.
- Gdy tunel jest ozdobiony poziomymi paskami, przepływ optyczny jest minimalny, a pszczoły nie wykonują tańca merdania ogonem, lecz tańczą w kółko.
Równanie kalibracyjne pszczelego licznika kilometrów
Podczas lotu w tunelu naukowcy obliczyli, że:
- 6-metrowy tunel generuje ruch obrazu o wartości 6180 stopni w polu widzenia pszczoły.
- 350 milisekund tańca merdania ogonem odpowiada tej ilości ruchu obrazu.
- Oznacza to, że każda 1 milisekunda koduje ruch obrazu o wartości 17,7 stopnia.
Dzięki temu badaniu możliwe było określenie uniwersalnej kalibracji pszczelego licznika kilometrów, która może być stosowana niezależnie od środowiska.
Sprawdź naszą biblioteczkę z literaturą pszczelarską!
Znaczenie badań nad pszczelim licznikiem kilometrów
Badania nad systemem nawigacyjnym pszczół dostarczają fascynujących informacji na temat ich zdolności do przetwarzania informacji wizualnych i komunikowania się z innymi członkami roju. Może to również mieć praktyczne zastosowanie w robotyce oraz w systemach sztucznej inteligencji, inspirowanych sposobami nawigacji owadów.
Badanie zostało opublikowane w magazynie Science w 2000 roku przez zespół badaczy, w tym Jürgena Tautza, a ich odkrycia stanowią kamień milowy w zrozumieniu świata pszczół.
Czy wiesz, że pszczoły mierzą odległość inaczej niż ludzie? Jak myślisz, jakie inne zwierzęta mogą korzystać z podobnych metod nawigacji? Podziel się swoimi przemyśleniami w komentarzach!
