Pszczoły miodne są nieocenionym elementem globalnego ekosystemu – około 75% roślin uprawnych wymaga zapylania, z czego połowa odbywa się właśnie dzięki tym owadom. Niestety, ich populacje maleją w alarmującym tempie. W samych Stanach Zjednoczonych w 2023 roku stracono niemal 50% kolonii pszczół miodnych.
Do głównych przyczyn tej katastrofy zalicza się pestycydy, choroby pasożytnicze, zmiany klimatu i utratę siedlisk. Skutki są poważne – zmniejszone zapylanie prowadzi do niższych plonów, wyższych cen żywności i zagrożenia bezpieczeństwa żywnościowego ludzkości.
Czy najnowsze technologie mogą uratować te kluczowe dla naszego przetrwania owady?
Roboty taneczne wskażą pszczołom najlepsze źródła pokarmu
Jednym z innowacyjnych rozwiązań opracowanych w ramach finansowanego przez UE projektu Hiveopolis jest wyposażenie uli w tzw. roboty taneczne. Naśladując charakterystyczne ruchy pszczół, roboty te są w stanie wskazywać robotnicom optymalne źródła nektaru i pyłku. Dzięki zintegrowaniu z bazami danych rolniczych i systemami mapowania urządzenia te mogą również ostrzegać przed niebezpiecznymi miejscami, np. obszarami skażonymi pestycydami. To rozwiązanie nie tylko poprawia efektywność zbieractwa, ale także minimalizuje ryzyko kontaktu z toksycznymi substancjami.
Sterowanie temperaturą pszczół w ulu
Utrzymanie odpowiedniej temperatury w ulu jest kluczowe dla przetrwania pszczół, zwłaszcza zimą. Pszczoły tworzą kłąb, który generuje ciepło, ale osobniki na zewnętrznych warstwach często giną z wychłodzenia. W Hiveopolis opracowano inteligentny system ogrzewania ula, który precyzyjnie dostarcza ciepło bez zakłócania życia kolonii. System monitoruje temperaturę i automatycznie reguluje jej poziom w poszczególnych sektorach ula, co zwiększa szanse przetrwania całej populacji.
„Żywe ule” z grzybni
Kolejną innowacją jest projekt dr Asyi Ilgun, architektki zaangażowanej w Hiveopolis. Ule drukowane w 3D z wykorzystaniem grzybni mają nie tylko ekologiczne, ale także lecznicze właściwości. Grzybnia pomaga w walce z patogenami i wzmacnia odporność pszczół. Takie „żywe ule” są również kompatybilne z technologiami monitorującymi zdrowie pszczół, co umożliwia jeszcze bardziej zaawansowaną ochronę kolonii.
Monitorowanie i precyzyjne karmienie pszczół
Hiveopolis to także rozwój technologii umożliwiających dokładne obserwowanie życia pszczół bez konieczności otwierania ula. Wyposażone w czujniki temperatury, wilgotności i wibracji ule rejestrują aktywność kolonii, pozwalając pszczelarzom szybko reagować na zagrożenia. Dodatkowo, systemy precyzyjnego karmienia umożliwiają dostarczanie pszczołom specjalnie dostosowanej diety w zależności od ich potrzeb i pory roku.
Przełomowe odkrycia dla ochrony pszczół
Prace prowadzone przez dr. Thomasa Schmickla, dr. Martina Stefaneca i dr. Asyę Ilgun z Uniwersytetu w Grazu, we współpracy z naukowcami z École Polytechnique Fédérale de Lausanne, Wolnego Uniwersytetu w Berlinie i innych instytucji, są krokiem milowym w ochronie pszczół.
Połączenie zaawansowanej robotyki, ekologii i systemów monitoringu stwarza innowacyjne możliwości współdziałania ludzi, maszyn i pszczół.
