W ulu wszystko ma swój rytm – ale jak wygląda ten rytm z bliska? I co się stanie, gdy najbardziej zapracowane pszczoły nagle znikną? Naukowcy z Uniwersytetu Illinois (USA) postanowili odpowiedzieć na to pytanie w praktyce.
W swoim badaniu, opublikowanym w marcu 2024 r., wyposażyli ponad 1 000 pszczół miodnych w mikroskopijne chipy RFID i śledzili ich codzienne zachowania z wyjątkową precyzją. Wyniki? Zaskakujące i bardzo ważne – zarówno dla biologów, jak i pszczelarzy.
Technologia w ulu – po co pszczołom RFID?
Każda z oznaczonych pszczół dostała unikalny znacznik RFID – to ten sam typ mikroczipa, który znajdziesz np. w kartach miejskich czy etykietach sklepowych. Dzięki temu naukowcy mogli śledzić ruchy konkretnych robotnic: kiedy opuszczają ul, jak długo zbierają pokarm, jak często wracają.
Dzięki tej technologii badacze po raz pierwszy mogli przeanalizować realną dynamikę pracy ula na poziomie jednostki, nie tylko jako całości.
Co ujawniło badanie?
Największe odkrycie? Tylko około 20% pszczół wykonuje ponad połowę wszystkich zadań zbierackich. To właśnie one – najbardziej aktywne zbieraczki – były motorem napędowym całej kolonii. Ale kiedy naukowcy usunęli te „elitarne” robotnice z ula…
Stało się coś niesamowitego.
Zapasowa armia – pszczela rezerwa w gotowości
W ciągu zaledwie 24 godzin inne, dotąd mniej aktywne pszczoły, zwiększyły swoją aktywność nawet czterokrotnie. Nie trzeba było żadnego „szefa”, rozkazu, czy matki pszczelej – organizm ula sam zareagował.
To dowód na fenomenalną elastyczność rodziny pszczelej i ukryty mechanizm „rezerwy pracowniczej”. W naturalnych warunkach to właśnie ten mechanizm może decydować o przetrwaniu kolonii w czasie suszy, chorób czy strat robotnic.
Co to oznacza dla pszczelarzy?
Wnioski płynące z badania zespołu z Illinois są niezwykle praktyczne:
- Ule mają wewnętrzny system awaryjny – warto go wspierać, nie zakłócać.
- Nie każda pszczoła musi być superwydajna – czasem najcenniejsze są te „w odwodzie”.
- Ostrożnie z manipulacją w ulu – zbyt częste ingerencje mogą zaburzyć naturalną równowagę.
- Naturalne pszczelarstwo powinno wspierać różnorodność ról i rytmów wewnątrz rodziny pszczelej.
Źródła kluczowe:
- Uniwersytet Illinois News Bureau:
Radio-frequency ID tags on honey bees reveal hive dynamics - Badanie zespołu pod kierunkiem profesora Gene’a Robinsona, 2024
Chcesz być na bieżąco z najnowszymi badaniami i ciekawostkami dotyczącymi pszczół?
Zapisz się do naszego newslettera i śledź bloga – edukujemy, inspirujemy i dzielimy się doświadczeniem z życia pszczół i pszczelarza!
