Rawicz, malownicze miasto, które skrywa w sobie fascynującą historię i bogactwo kulturowe. To tutaj możesz spacerować urokliwymi plantami bez wyjazdu do Krakowa.
Poniżej informacje o tym jak niezwykłe obiekty historyczne można zobaczyć w Rawiczu. To jednak nie tylko miejsce dla miłośników historii, ale także dla tych, którzy cenią piękno natury – przyjazny park, plac zabaw i malownicze planty to idealne miejsce na relaks. Niezapomniane wrażenia gwarantowane – Rawicz kusi swoim urokiem i tajemniczym klimatem, a każdy krok to podróż w czasie i przestrzeni.
Układ urbanistyczny Rawicza spod ręki Flandrina
Układ urbanistyczny Rawicza, szczególnie w jego najstarszej części, jest rezultatem działalności wrocławskiego architekta, Michała Flandrina. To właśnie on nadzorował wytyczenie obszaru nowego miasta, przyjmującego kształt zbliżony do kwadratu. Centralnie umieszczony rynek stanowił serce miasta, z którego promieniowały regularnie rozmieszczone ulice, wyznaczając regularne działki. Proces powstawania kolejnych domów i ulic podążał za tym planem, utrzymując ich regularny układ i krzyżując się pod kątem prostym. Najstarsza część Rawicza, przypominająca szachownicę z lotu ptaka, zachowała do dzisiaj swój historyczny układ urbanistyczny. Ten unikalny plan miasta, będący odzwierciedleniem najlepszych wzorców urbanistycznych miast zachodnioeuropejskich, został wpisany do rejestru zabytków.
Rynek w Rawiczu
Również w Rawiczu Rynek jest punktem centralnym staromiejskiego układu urbanistycznego. Wybiega z niego dziesięć prostych ulic, nadając mu strategiczne znaczenie. Od 1638 roku aż do połowy XX wieku rynek pełnił funkcję placu targowego, stając się nie tylko miejscem handlu, lecz także głównym punktem organizacji miejskich uroczystości oraz siedzibą władz miejskich.
W XVII i XVIII wieku na tym historycznym placu znajdował się kamienny pręgierz, będący świadectwem ówczesnych praktyk wymiaru sprawiedliwości. Pierwotnie zabudowa rynku była drewniana, lecz pod koniec XVIII wieku mieszczanie zaczęli wznosić murowane kamienice. Do dzisiaj przetrwało kilka z tych historycznych budowli, z czego godną uwagi jest dom z apteką miejską. Ta konkretna apteka jest jedną z najstarszych w Wielkopolsce, stanowiąc istotny element dziedzictwa miasta Rawicz.
Rawicki ratusz i pierwszy w Polsce piorunochron
Historia zabytkowego ratusza w Rawiczu, obecnie uznawanego za jedną z najstarszych budowli w mieście, sięga połowy XVIII wieku. W latach 1753-1756 miała miejsce budowa nowego ratusza, inicjowana przez fundatorkę Katarzynę z Sapiehów. Autorem projektu tej wyjątkowej budowli był Leopold Ostritz z Trzebnicy.
Dzisiaj, przechodząc przez progi ratusza, można wciąż podziwiać oryginalną konstrukcję z potężnych dębowych belek, które zachowały się na holach na parterze i piętrze. Charakterystycznym elementem barokowego dachu budowli jest czworoboczna wieża zegarowa z dzwonem. Rok 1783 przyniósł również ważną innowację, gdy na wieży ratuszowej zamontowano pierwszy piorunochron na terenie Wielkopolski.
Ratusz pełnił różnorodne funkcje w historii miasta. Służył jako miejsce obrad dla radnych z burmistrzem oraz wójtem z ławnikami. W jego wnętrzach znajdowały się składy towarów, stragany targowe, waga miejska, a także areszt, wartownia strażaków i kasa miejska. To także w tym monumentalnym budynku dwukrotnie gościły głowy państwa, gdy w 1929 i 2017 roku prezydenci Polski oraz liczni parlamentarzyści, a także znani artyści zarówno polscy, jak i zagraniczni, zaznaczali swoją obecność. Ratusz w Rawiczu nie tylko stanowi integralną część historii miasta, lecz także pełni rolę świadka wielu ważnych wydarzeń i spotkań.
Czas na Muzeum Ziemi Rawickiej
Od roku 1973 ratusz w Rawiczu pełni godną uwagi funkcję, stając się siedzibą Muzeum Ziemi Rawickiej. To miejsce zgromadzenia dla eksponatów związanych z bogatą historią i kulturą regionu. Wartościowe zabytki oraz cenne przedmioty można podziwiać na stałych wystawach tematycznych, obejmujących dziedziny takie jak etnografia, tradycyjne rzemiosła, Bractwo Kurkowe czy Korpus Kadetów. Bogactwo muzealnych zbiorów ukazuje się także w różnorodnych galeriach.
Najstarsze eksponaty to kolekcja XVIII-wiecznych portretów dawnych właścicieli Rawicza, które przenoszą nas w odległe czasy. Muzeum szczyci się także pamiątkami po cechach rzemieślniczych oraz posiada największy w Polsce zbiór dokumentów archiwalnych związanych z historią Korpusu Kadetów.
Muzeum Ziemi Rawickiej nie ogranicza się jedynie do stałych ekspozycji, lecz również aktywnie uczestniczy w kulturze współczesnej. Organizuje regularne wystawy czasowe, prezentujące sztukę współczesną, a także historyczne i edukacyjne, dostarczając odwiedzającym różnorodnych perspektyw na dzieje i współczesność regionu. To dynamiczne muzeum stanowi nie tylko przestrzeń odkrywania przeszłości, ale także platformę dla kreatywności i refleksji.
Barok i neogotyk w Rawiczu – rawickie kościoły
KOŚCIÓŁ ŚW. ANDRZEJA BOBOLI
Kościół ten, stanowiący jeden z najcenniejszych zabytków Rawicza oraz całej Wielkopolski, nosi w sobie bogatą historię i wyjątkową architektoniczną wartość. Do roku 1945 pełnił funkcję świątyni ewangelickiej, po zakończeniu II wojny światowej został zaś przejęty przez Kościół katolicki. Autorem jego projektu był renomowany architekt okresu klasycyzmu, Carl Gotthard Langhans, znany również jako twórca słynnej Bramy Brandenburskiej w Berlinie.
Niedaleko w miejscowości Pakosław został zaprojektowany przez niego Pałac Pakosław.
O tym co można zobaczyć w Pakosławiu piszemy tutaj: https://pasiekasmakulskich.pl/atrakcje-pakoslawia-i-okolic-co-warto-zobaczyc-cz-1/
W 1915 roku kościół doznał zniszczeń w wyniku pożaru, a proces odbudowy trwał ponad dwa lata. Wnętrze tego sakralnego miejsca kryje jedne z największych w Wielkopolsce organów, liczących imponujące 50 głosów. Te monumentalne instrumenty muzyczne zostały wyprodukowane w 1917 roku przez słynną firmę Schlag & Söhne z Świdnicy. Kościół został zasłużenie wpisany do rejestru zabytków w 1968 roku, będąc nie tylko świadectwem bogatej historii miasta, ale również doskonałym przykładem stylu klasycystycznego w polskiej architekturze sakralnej.
KOŚCIÓŁ FARNY CHRYSTUSA KRÓLA I ZWIASTOWANIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY
Wzniesiony w latach 1900-1902 w stylu neogotyckim, ten katolicki kościół jest wyjątkowym świadectwem architektury z przełomu wieków. Jego projektantem był niemiecki architekt Alexis Langer. Charakteryzuje się on imponującą 50-metrową wieżą, ostrołukowymi oknami zdobionymi witrażami oraz murem z czerwonej cegły, co nadaje mu niepowtarzalny charakter.
Wnętrze trzynawowego kościoła jest równie bogate jak fasada. Znajdują się w nim cztery ołtarze oraz ambona, które dodają mu monumentalności. Na uwagę zasługuje szczególnie prawy boczny ołtarz, na którym umieszczony jest obraz Matki Boskiej Rawickiej, autorstwa niemieckiego artysty Carla Wohnlicha. Przed głównym wejściem do kościoła stoi również drewniana rzeźba Madonny Rawickiej, dodając uroku i głębi temu miejscu sakralnemu.
Całość otoczona jest zielenią plant, a w bezpośrednim sąsiedztwie świątyni znajduje się pomnik papieża Jana Pawła II, stanowiący wyraz szacunku i pamięci dla tego wielkiego duchowego przywódcy. To miejsce nie tylko zachwyca swoją architekturą, ale także emanuje atmosferą pokoju i duchowego skupienia.
Wielkopolski Kraków, czyli Planty Jana Pawła II
Planty w Rawiczu stanowią integralną część zabytkowego staromiejskiego układu urbanistycznego, otaczając stare miasto w formie pasma zieleni i malowniczych alejek spacerowych, kształtujących się wzdłuż linii prostokąta. Ich historia wiąże się z dawny systemem fortyfikacji miejskich, a obecna promenada powstała w latach 1840-1850, zastępując wały obronne i zasypane fosy.
Rawickie aleje, o imponującej długości około 2900 metrów, prezentują się jako drugie pod względem długości i powierzchni w Polsce, ustępując jedynie słynnym plantom krakowskim. Od 2003 roku noszą one zaszczytną nazwę Planty Jana Pawła II.
Fisigórka, najwyższy punkt plant, znajduje się w południowo-wschodnim narożniku i oferuje panoramiczny widok na Rawicz, obejmujący wieże dwóch kościołów i ratusza. Na szczycie tego pagórka można również podziwiać XVIII-wieczny moździerz, który według niektórych źródeł jest pamiątką po pobycie w Rawiczu króla Szwecji Karola XII w latach 1704-1705.
Fontanna z niedźwiedziem, umieszczona w zachodnim obszarze plant, to wyjątkowe dzieło rzeźbiarza Zbigniewa Łukowiaka (1935-2007), nawiązujące do herbu Rawicza. Fontanna została stworzona z okazji jubileuszu 350-lecia miasta w 1988 roku.
Pomnik Żołnierza Polskiego, stanowiący główny punkt uroczystości patriotycznych, został odsłonięty w 1980 roku. Rzeźbiona w metalu postać powstańca wielkopolskiego w mundurze jest dziełem projektanta Wiktor Pawlikowskiego i zastępuje wcześniejszy pomnik zniszczony w czasie II wojny światowej. Ten monumentalny obiekt pełni rolę symbolicznego hołdu dla bohaterów i jest ważnym elementem kulturowego krajobrazu Rawicza.
Kultura w Rawiczu
Obecnie budynek Domu Kultury oraz Rawickiej Biblioteki Publicznej stanowi niezwykłe miejsce, pełne historii i kulturalnego znaczenia. Gmach ten, o urokliwej architekturze, powstał w 1903 roku jako siedziba Bractwa Strzeleckiego – najstarszej rawickiej organizacji społecznej, istniejącej w mieście od 1642 roku. Od tego czasu stał się ważnym centrum kulturalnym dla społeczności.
Umiejscowiony w parku przy strzelnicy, który dziś jest integralną częścią rawickich plant, budynek otoczony jest zielonymi przestrzeniami i kulturalnymi atrakcjami. W samym parku znajduje się zabytkowy drewniany pawilon wystawowy z początku XX wieku, zachowujący autentyczny charakter tamtej epoki. Muszla koncertowa, będąca jednym z elementów tego malowniczego miejsca, tworzy atmosferę artystycznych wydarzeń. Dodatkowo, dla najmłodszych, park oferuje urokliwy plac zabaw, tworząc przyjazne otoczenie dla rodzin.
Budynek Domu Kultury w Rawiczu to nie tylko przeszłość Bractwa Strzeleckiego, ale także centrum współczesnej kultury i edukacji, otwarte dla wszystkich, którzy pragną uczestniczyć w różnorodnych wydarzeniach i korzystać z bogactwa kulturalnych zasobów.
Rawicz to także słynny zakład karny utworzony na poklasztornych murach
To jedno z największych i najcięższych więzień w Polsce, a zarazem miejsce nasycone tragiczną historią. Początki tego obiektu łączą się z kasacją przez pruskie władze dóbr klasztoru franciszkanów reformatów na początku XIX wieku. W 1820 roku w zabytkowych murach poklasztornych powstał Dom Kary i Poprawy, będący od samego początku miejscem wyjątkowo surowym, zarówno pod względem warunków bytowych, jak i stosowanych kar.
W okresie II wojny światowej to miejsce stało się areną masowej eksterminacji Polaków związanych z ruchem oporu. W czasach stalinizmu, w tzw. Centralnym Więzieniu Rawicz, polscy więźniowie polityczni, w tym znany dyplomata Władysław Bartoszewski i generał Stanisław Skalski, odbywali ciężkie wyroki. Dzisiaj, przy głównej bramie Zakładu Karnego, trzy tablice upamiętniają polskich i żydowskich więźniów, ofiary różnych totalitaryzmów.
Dodatkowo, na murze więziennym powstał największy rawicki mural, powstały z okazji setnej rocznicy powstania wielkopolskiego i odzyskania przez Polskę niepodległości. To miejsce pełne symboliki i pamięci, przypominające o trudnych dziejach społeczeństwa oraz walce o wolność i godność ludzką.
Podsumowując podróż po Rawiczu, z pewnością możemy stwierdzić, że to miasto ukrywa wiele skarbów, które warto odkryć. Bogata historia, zabytki, kultura oraz piękno natury tworzą niepowtarzalny charakter tego miejsca. Spacerując po starówce, zanurzając się w atmosferze Domu Kultury, czy czerpiąc energię z zieleni parków, każdy odnajdzie tu coś dla siebie. Rawicz to nie tylko przeszłość, ale także współczesność, którą warto docenić i zanurzyć się w jej różnorodności. Dla miłośników podróży w czasie, entuzjastów kultury, czy po prostu poszukiwaczy niezwykłych miejsc – Rawicz jest nieodkrytym skarbem. Czas, by odkryć go na własną rękę i zanurzyć się w fascynującym świecie tego urokliwego miasta.
